زندگی به سبک اسلامی و ایرانی

روایات نسبتاً زیادی در رابطه با نماز و سن شروع به آن وارد شده است.در اینجا فرصت پرداختن به تك تك آنها نیست، اما می توان با دسته بندی و ذكر چند نمونه از هر كدام به نتایج مطلوبی رسید. این روایات به لحاظ عبارات به كار رفته در آن به سه دسته تقسیم می شوند.

دسته اول روایاتی كه در آنها از لفظ «وجوب» برای شروع نماز استفاده كرده است.

دسته دوم روایاتی هستند كه لفظ «امر» به نماز و «مؤاخذه» برای آن را به كار گرفته است.

دسته سوم روایاتی هستند كه در آنها، اجازه تنبیه بدنی كودكان برای اقامه نمازشان داده شده است.

با جمع بندی روایات، برای آموزش نماز سه مرحله باید به ترتیب طی شود.

اگر او را پیش از تكلیف برای این مهم عادت ندهیم، به جا آوردن آن در ابتدای تكلیف، سخت، تكراری و به خصوص برای نماز صبح درد سرساز است. به خصوص اگر نوجوان در این رابطه با اصرار زیاد والدین مواجه شود منجر به لجبازی یا دروغگویی وی می شود و آن زمان، برای هدایت این نهال سركش كمی دیر شده است و مشكل چند برابر!

امام علی و تربیت فرزند

مقوله تربیت از ابتدایي‏ ترین و اساسي‏ ترین نیازهای زندگی بشری است و نه تنها تربیت لازمه جدایی ناپذیر زندگی كه متن آن بوده و بلكه زندگی، از گهواره تا گورش جلوه‏ای از آن است.

انسان تنها در پرتو تربیت صحیح است كه به‏عنوان موجودی هدفمند و اندیشه ورز به اهداف وآرمانهای خود دست یازیده و قلّه رفیع سعادتِ مطلوب خویش را فتح مي‏نماید؛ از این رهگذر برای انسان مسلمان تربیت اسلامی ضرورتی مضاعف دارد زیرا انسانی كه گردنبند مروارید دانه دین و بندگی خالق متعال رابر گردن آویخته جز در پرتو تربیت صحیح اسلامی به مدال افتخار عبودیت و تسلیم نائل نمی آید،

از سویی دیگر چنین انسان مسلمانی برای پیمودن راه سعادت و بندگی احتیاج به الگوهای مطمئن عملی دارد تا با نصب‏العین قراردادن دیدگاههاو سیره عملی آنان ، هم راه صحیح بندگی و سعادت را بپیماید و هم در این وادی سریعتر گام نهد و سریعتر به مقصد نایل آید، از این رو معصومین علیهم‏السلام ـ كه از گوهر عصمت و مصونیت از خطا و اشتباه برخوردارند.ـ بهترین و مطمئن‏ترین الگوهای تربیتی بوده و ارائه دیدگاههاو كشف و عرضه سیره تربیتی آنان یك ضرورت انكارناپذیر برای پویندگان عرصه تعلیم و تربیت اسلامی است و در این میان، ارائه دیدگاه ها و سیره تربیتی امام علی علیه‏السلام ـ كه خود "اَب الائمه" و سرسلسله جانشینان به‏حق نبوی و سرآغاز تجلیگاه امامت معصومین علیهم‏السلام و نخستین تشكیل دهنده حكومت اسلامی علوی است. ـ بر ضرورت این كار مي‏افزاید.

پسر چهارساله ای دارم که از حافظه ی بالایی برخوردار است. ولی در یاد گرفتن سوره ها یا احادیث کوتاه و نماز به شیطنت می پردازد و اصلا گوش نمی دهد،اما وقتی از تلویزیون سرود،آواز و آهنگ به گوش می رسد خیلی زود جذب می شود. چگونه با او برخورد کنیم؟

یکی از اساتید می گفت: وقتی می خواهیم مطلبی رو به بچه ها آموزش بدیم باید اول، بچه جذب مطلب بشه  بعد مثال می زد و می گفت: شما وقتی می خواهید سیب رو به زبان عربی به بچه ها یاد بدید اگر همین جوری بگید: سیب،چه بسا بچه یاد نگیره. امّا اگر سیب قرمزی رو کنار تخته سیاه خود بذارید، بچه بدون اینکه شما مطلبی رو بگید جذب این سیب می شه. چرا؟ چون خود این سیب با این قرمزی و زیبایی، خودبه خود توجه بچه رو جلب می کند. خودش از شما می پرسه،این چیه؟ شما بهش می گید:این سیبه. درکنارش می گید:این رو به زبان عربی «تفّاح» می گن.

از این طریق بچه خودبه خود این رو یاد می گیره. وقتی ما می خواهیم نماز یا مسائل دینی رو به بچه ها آموزش بدیم باید نماز رو مورد پسند و جذاب کنیم. روشی که یه مدتی برای آموزش قرآن ابداع شده، بچه ها خیلی زود قرآن رو حفظ می کنند. آقای طباطبایی و پدرمحترمشون با حرکات دست، معنای کلمات قرآنی رو به بچه ها می فهمانند. وقتی بچه فهمید که معنای آیه ای که می خواد حفظ کنه چیه،حفظ کردن اون براش خیلی آسون می شه. البته مؤسسات قرآنی هم درحال حاضر وجود دارند که قرآن رو بصورت اشاره و حرکات دست به بچه ها آموزش می دهند.

تربيت فرزند خوب يا بد، چه آثاري دارد؟

مسائل مربوط به تعليم و تربيت كودك، يكي از امور مهم اجتماع كنوني بشر است كه فكر دانشمندان را به خود متوجه ساخته، و از اين راه فصل تازه اي در علوم تربيتي و پرورشي، باز گشوده و افكار تازه و سودمندي در اين باره به مراكز و محافل تربيتي عرضه شده است و سازمانهائي براي رفع نيازمنديهاي علمي و تربيتي كودك بوجود آورده و اين قسمت به صورت رشته تخصصي در آمده است.

دانشمندان به خوبي در يافته‏اند كه زيربناي زندگي در دوران كودكي پي ريزي مي‏شود، و بخشي از سعادت و شقاوت ادوار مختلف زندگي يعني دورانهاي جواني و پيري، در گرو طرز تربيت دوران كودكي است. با اين كه شخصيت انسان به عوامل گوناگون بستگي دارد كه هر كدام از آنها در سرنوشت انسان تأثير بسزائي داشته و كاملا موثر مي‏باشد ـ مع الوصف ـ تربيت هاي دوران كودكي در نظر دانشمندان، حائز اهميت خاصي است وآن را «زيربناي زندگي» مي‏نامند. قلب و روان كودك بسان صفحه كاغذ سفيدي است كه در دست نقاش چيره دست قرار گيرد، هر نقشي كه روي آن ترسيم شود، تا آخر عمر صفحه، باقي مي‏ماند. فرض كنيد قطعه سنگ مرمري در دست استادكار، هنرمندي قرار گيرد، از آنجا كه او يك سنگتراش توانا، يك صنعتگر ماهر، يا يك مجسمه ساز قوي پنجه است، دهها فكر و خيال درباره آن كرده و نقشه‏هائي مي‏ريزد، ولي اگر دست به پيكر آن «مرمر» زد و آن را به صورت مجسمه يكي از نوابغ جهان يا يكي از اشياء ظريفه در آورد، همه گونه امكانات و استعدادهائي كه قبلا در اين قطعه مرمر وجود داشت، از ميان مي‏رود و تا سنگ باقي است صورت نابغه نيز همراه آن باقي خواهد بود. روح و روان حساس كودك در آغاز زندگي، از جهات بسياري مانند همين ماده خامي‏است كه براي همه گونه فعاليتها و صورتها، براي همه رقم تربيتها و پرورش ها، آمادگي دارد. و اگر اولياء كودك حسن ابتكار به خرج دهند و فطرت پاك و احساسات ارزنده او را، با شيوه‏هاي پسنديده رهبري نمايند، سرنوشت او را از اين طريق روشن مي‏كند و اگر در اين راه سهل انگاري نمايند و با روشهاي غلط و پرورش غلط و پرورشهاي ناستوده فطرت او را آلوده سازند، حتماً مقدمات بدبختي كودك را فراهم ساخته‏اند به طوري كه اگر ديگر عوامل شخصيت ساز، از قبيل محيط زندگي، و يا فرهنگ به داد او نرسد، آثار اين گونه تربيت هاي غلط زود يا دير در زندگي او نمايان خواهد شد. علي (ع) مي‏فرمايد: «اِنَّما قَلْبُ الْحَدَثِ كَالْاَرضِ الْخالِيَة ما اُلقِيَ فيها مِنْ شَيْئٍ قَبِلَتْهُ (نهج البلاغه/ نامه ۳۱/۴۶ /ط عبده) ؛ دل جوان نورس همچون زمين كشت نشده و بكر است، هر بذري در آن بپاشند مي‏پذيرد».

چند نکته برای تربیت پسر بچه ها

ابراز احساسات و هیجانات، صحبت کردن درباره مسائل و مشکلات، توانایی برقراری قوی با دیگران و... از جمله مسائل تربیتی حساس وظریفی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند. چنین توانای هایی معمولا در دختران ملموس تر از پسران دیده می شود. خانواده هایی که فرزند پسر دارند، گاه در این باره نگرانی هایی دارند. در ادامه شما را با توصیه هایی در این باره آشنا می کنیم:

1- به او کمک کنید تا احساساتش را بروز دهد.

مامان ها معمولا بیشتر با دخترانشان صحبت می کنند. در نتیجه، به طورکلی پسرها دیرتر صحبت کردن را یاد می گیرند و قدرت کلامی پایین تری از دخترها دارند.

آنها دوست دارند که احساسات را در دل خود نگه دارند. درمواقع ناراحتی، دختر بچه ها گریه می کنند و پسرها دعوا و کتک کاری را انتخاب می کنند. باید او را از سنین خیلی پایین تشویق کرد که درمورد هیجانات درونی صحبت کند، از سکوت و خاموشی بیرون بیاید و عکس العملش را با سخن گفتن نشان دهد.

روزی پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله و سلم) از کوچه ای می‌گذشتند. نگاه مبارکشان به گروهی از کودکان افتاد که در حال بازی بودند. پیامبر در همان حال فرمودند: «وای بر احوال فرزندان آخرالزمان از دست پدرانشان»

 

انواع خانواده از نظر تربيت كودك ( 4 - خانواده سالم)

در 3 يادداشت قبلي سه نوع خانواده را تشريح كرديم كه شيوه تربيت كودك آنها نامطلوب بود و اينك آخرين نوع را كه خانواده سالم مي باشد بررسي مي كنيم و شيوه تربيت كودك را در آنها توضيح مي دهيم.

 4 - خانواده سالم ( خانواده دمکرات)

1 - افراد خانواده سرزنده و با محبت هستند و همه رفتار و اعمال آنان با نوعي اصالت توام است.

2 - افراد خانواده به طور آشكار رنج و ناراحتي و نيز احساس همدري خود را نسبت به افراد ديگر خانواده بيان مي كنند.

3 - افراد خانواده از ريسك (‌خطر كردن )‌ معقول و سنجيده نمي هراسند و مي دانند كه ممكن است با خطر كردن اشتباهاتي نيز داشته باشند ‍ ، ولي اشتباهات شخصي هم مي تواند خود مقدمه اي براي شناخت اشكالات شخصي و بنابراين زمينه اي جهت رشد و كسب تجربه بيشتر باشد.

انواع خانواده از نظر تربيت كودك ( 3 - خانواده گسسته)

در دو يادداشت قبلي تربيت كودك در خانواده هاي سخت گير و آسانگير را شرح داديم و در اين يادداشت به بررسي تربيت كود ك در خانواده هاي آشفته و پريشان مي پردازيم.

ج ) خانواده گسسته (‌خانواده پريشان )

1 - در اين خانواده ها بعلت اختلاف بين والدين ، معمولا به صورت قهر و آشتي به سر مي برند كه تاثير منفي روي كودكان مي گذارد.

2 - گاهي كودك به عنوان قاضي در نظر گرفته مي شود و گاهي قرباني يكي از طرفين مي گردد.

3 - كودك علاوه بر اينكه نيازهاي رواني و جسمانيش ارضاء نمي گردد ،‌ بتدريج الگوهاي پرخاشگري را مي آموزد . (‌ كودكاني كه بدون مقدمه بچه هاي ديگر را مي زند)

در يادداشت اول 4 نوع خانواده از نظر تربيت مشخص نموده و نوع اول آن را (‌ خانواده سخت گير )‌ را شرح داديم و اكنون بخش دوم : 

ب )‌ خانواده سهل گير و آسان گير

1 - پدر و مادر به دنبال نيازهاي ارضاء نشده خودشان هستند. دنبال جواني و نوجواني و دل مشغولي هاي خود هستند.

2 - به امر تربيت و ارضاء نيازهاي جسمي و رواني كودك نمي پردازند و چون آسانگير هستند ،‌ براي خاموش كردن صداي بچه ،‌ هر چه كودكشان از آنها مي خواهد ، آنها انجام مي دهند . لذا كودك پرتوقع تربيت مي شود.

3 - هدفها و انتظارات برايشان روشن نيست و به همين دليل ، در تربيت فرزندان خود از روش  ، فلسفه يا ديدگاه خاصي پيروي نمي كنند.

به طور  خلاصه از نظر نحوه تربيت كود ك و بطور كلي نحوه اداره سيستم خانواده مي توان 4 نوع خانواده را :مشخص كنيم كه عبارتند از

الف - خانواده خشك و سخت گير ( والدين سخت گير و مستبد )

ب -   خانواده سهل گير و آسان گير

ج -   خانواده گسسته (‌ خانواده پريشان )

د  -   خانواده دمكرات (‌ خانواده سالم ) 

به علت مهم و مبسوط بودن اين مبحث ،  هر يك از اين  4 دسته خانواده را در يادداشتي جداگانه شرح خواهيم داد.

6-  مع، [معانی الأخبار] ع، [علل الشرائع‏] الطَّالَقَانِیُّ عَنِ الْجَلُودِیِّ عَنِ الْجَوْهَرِیِّ عَنِ ابْنِ عُمَارَةَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ فَاطِمَةَ لِمَ سُمِّیَتْ زَهْرَاءَ فَقَالَ لِأَنَّهَا كَانَتْ إِذَا قَامَتْ فِی مِحْرَابِهَا زَهَرَ نُورُهَا لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا یَزْهَرُ نُورُ الْكَوَاكِبِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ

(بحارالأنوار ج : 43 ص : (12

و چه زیبا است راز و نیاز حضرت زهرا همانطور که امام حسین (ع) از برادرش امام حسن (ع) نقل فرمود:

شب جمعه مادرم فاطمه(س) را دیدم که در محرابش به عبادت مشغول بود و تا سحر رکوع و سجود می نمود و شنیدم که برای مومنین و مومنات به اسم بسیار دعا می کرد و برای خودش هیچ دعایی نکرد. پس به مادرم گفتم: مادرم چرا همانطور که برای دیگران دعا کردی برای خودت دعا نمی کنی؟ پس حضرت زهرا(س) فرمود: ای فرزندم اول همسایه بعد اهل خانه.

عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَخِیهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ رَأَیْتُ أُمِّی فَاطِمَةَ ع قَامَتْ فِی مِحْرَابِهَا لَیْلَةَ جُمُعَتِهَا فَلَمْ تَزَلْ رَاكِعَةً سَاجِدَةً حَتَّى اتَّضَحَ عَمُودُ الصُّبْحِ وَ سَمِعْتُهَا تَدْعُو لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ‏ وَ تُسَمِّیهِمْ وَ تُكْثِرُ الدُّعَاءَ لَهُمْ وَ لَا تَدْعُو لِنَفْسِهَا بِشَیْ‏ءٍ فَقُلْتُ لَهَا یَا أُمَّاهْ لِمَ لَا تَدْعِینَ لِنَفْسِكِ كَمَا تَدْعِینَ لِغَیْرِكِ فَقَالَتْ یَا بُنَیَّ الْجَارُ ثُمَّ الدَّارُ 

راز خوشبختی فرزندانمان

1. با او وارد بحث و مجادله نشوید.

2. بخاطر آنچه می گوید و میکند، مسخره اش نکنید.

3. به او بد و ناسزا نگویید.

4. جز در نهان او را مورد انتقاد قرار ندهید.

5. تصمیمها و قرار و مدارهایش را زیر پا نگذارید.

6. او را تصدیق کنید و به او خوش گمان باشید.

از کتاب " راز خوشبختی فرزندان "

  مولف: محمد الکاتب